Gà bị bệnh Niu-cát-xơn, còn được biết đến dưới cái tên dân gian là bệnh gà rù, thực tế chính là bệnh dịch tả ở gà. Đây là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất đối với loài gà do khả năng gây tử vong cao và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng thịt và trứng của đàn gà. Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Vuadaga.org nhé!
Gà bị bệnh Niu-cát-xơn là gì?
Gà bị bệnh Niu-cát-xơn, còn được các nông dân biết đến với tên gọi dân dã là bệnh gà rù, thực sự là dịch tả gà. Đây được xem là một trong những bệnh lây nhiễm cực kỳ nguy hiểm cho gà do mức độ tử vong cao và ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng trứng và thịt.
Hơn nữa, bệnh này gây ra nhiều tổn thất như việc tiêu thụ lượng lớn thức ăn mà không đạt hiệu suất sản xuất mong muốn, làm tăng chi phí chăm sóc và điều trị, làm gián đoạn kế hoạch sản xuất và gây thiệt hại nghiêm trọng về mặt kinh tế. Bệnh còn có khả năng lây lan rất nhanh và phổ biến rộng rãi.
Dịch tễ bệnh
Bệnh có thể xuất hiện quanh năm và không bị ảnh hưởng bởi thời tiết hay mùa vụ, nhưng thường gặp nhất vào mùa đông và mùa xuân ở khu vực miền Bắc của đất nước. Có nhiều phương thức mà virus gây bệnh có thể lây nhiễm, bao gồm cả trực tiếp và gián tiếp, qua các con đường như tiếp xúc qua miệng, hệ thống hô hấp, tiếp xúc qua quan hệ giao phối hoặc thông qua các vết thương trên cơ thể.
Bệnh này chỉ lan truyền theo phương thức ngang, nghĩa là từ con gà này sang con gà khác, và không lan truyền theo chiều dọc, tức là không được truyền từ mẹ qua trứng cho con.
Các dấu hiệu lâm sàng của gà bị bệnh Niu-Cát-xơn
Các biểu hiện của gà bị bệnh Niu-cát-xơn xuất hiện theo 5 hình thái khác biệt, tuy nhiên, chúng được tổng hợp thành 3 dạng chính như dưới đây:
Dạng cấp tính (biểu hiện nhanh chóng)
Thời gian ủ bệnh thường ngắn, khoảng 3-5 ngày và ít khi kéo dài. Gà thường biểu hiện không ăn, trạng thái uể oải và buồn ngủ nhanh chóng, có biểu hiện tiêu chảy nặng, mào chuyển sang màu tím tái, gặp khó khăn khi thở, đôi khi có tiếng ho hoặc tiếng khò khè.
Chúng thường tụ tập thành từng đám hoặc đứng một mình, thu mình lại và phồng lông. Thấy gà có dấu hiệu chảy nước dãi, đôi khi dãi kéo thành sợi, và có thể quan sát thấy tình trạng viêm và sưng quanh mắt; diều có dấu hiệu phình to do khí, thức ăn không được tiêu hóa hết.
Khi kiểm tra khu vực hậu môn, thấy xung quanh lỗ hậu môn bị bám bẩn bởi phân màu xanh và trắng, và luôn trong tình trạng viêm nhiễm và chảy máu (đỏ). Với gà đẻ, chỉ 1-2 ngày sau khi mắc bệnh, sản lượng trứng giảm đáng kể, trứng thường có hình dạng bất thường, vỏ mềm và dễ vỡ, kích thước nhỏ hơn bình thường.
Tình trạng sức khỏe của gà suy giảm nhanh chóng và tỷ lệ chết cũng tăng cao một cách nhanh chóng. Tỷ lệ tử vong trong dạng cấp tính có thể lên đến 60-90%, thậm chí có đàn gà chết 100%.
Dạng subacute (biểu hiện ở mức độ trung bình)
Các biểu hiện liên quan đến hệ hô hấp:
- Gà mắc phải các tình trạng viêm mũi và viêm thanh quản.
- Tiết dịch mũi và nước bọt chảy liên tục, diều bị phồng lên do chứa khí hoặc thức ăn không được tiêu hóa.
- Gà gặp khó khăn trong việc thở và thường mở mỏ để thở hoặc giang cổ ra để lấy khí.
- Âm thanh ho giống như tiếng cọt kẹt liên tục kèm theo tiếng rít, đôi khi có tiếng “cục”. Tình trạng ho này rất đặc trưng cho gà bị bệnh Niu-cát-xơn ở giai đoạn trung bình nhưng thường bị nhầm lẫn với bệnh hô hấp mãn tính CRD bởi nhiều chuyên gia kỹ thuật.
Các triệu chứng về hệ thần kinh:
- Gà có thể bị liệt hoặc yếu cánh và chân. Trong một số trường hợp, một cánh có thể rủ xuống sát đất.
- Gà đứng riêng lẻ, co cổ, chảy nước dãi hoặc nằm chồm hổm kêu lạ, có những động tác giống cơn động kinh khi bị xua đuổi.
- Gà có thể bị vẹo đầu hoặc cổ về một phía, hoặc co giật các nhóm cơ, đặc biệt là ở vùng cổ.
- Một số gà chết sau 4-10 ngày bệnh phát, trong khi một số khác từ từ phục hồi nhưng vẫn mang mầm bệnh trong thời gian dài. Một số gà phục hồi có thể đi khập khiễng, bị vẹo cổ hoặc liệt cánh, liệt chân trong một thời gian (khoảng một tháng) nhưng đa phần cuối cùng sẽ hồi phục.
Các biểu hiện về hệ tiêu hóa:
- Gà ăn kém hoặc không ăn, gầy giảm nhanh.
- Do thức ăn không được tiêu hóa, diều và ruột chứa nhiều khí.
- Gà bị tiêu chảy, phân màu xanh khiến chuồng ẩm ướt.
- Tỷ lệ tử vong ở dạng subacute khoảng 20-60%.
Dạng không điển hình, tiến triển chậm (Niu-cát-xơn không điển hình)
Đây là trường hợp bệnh xảy ra ở gà đã được tiêm phòng vaccine nhưng phản ứng miễn dịch không đầy đủ hoặc do nhiễm phải chủng virus có độc lực thấp. Trong dạng bệnh này, gà biểu hiện như sau:
- Trong khi đàn gà vẫn ăn uống bình thường, một số gà ăn kém dần rồi dần dần bỏ ăn. Chúng trở nên gầy, khô và lông không mượt; da chân và mỏ kém sáng bóng.
- Gà bị tiêu chảy, phân màu xanh hoặc xanh vàng trắng.
- Có nhiều gà ho giống như tiếng cọt kẹt hoặc sặc sụa giống như bệnh CRD, ít khi
Phương pháp điều trị và quản lý bệnh
Bước đầu tiên
Áp dụng ngay vaccine Lasota hoặc H1 để tăng cường hệ miễn dịch chống lại Niu-cát-xơn.
Với gà dưới 20 ngày tuổi:
Nếu chưa từng được tiêm Lasota hoặc IB + ND và chưa tiếp xúc với gà bị bệnh, cần tiêm vaccine Lasota hoặc IB + ND và sau đó di chuyển chúng đến một môi trường an toàn để tiếp tục nuôi. Trong trường hợp gà đã tiếp xúc với virus, không nên tiêm vacxin mà cần tiêu hủy toàn bộ đàn.
Nếu đã tiêm Lasota hoặc V4 từ 1-2 lần, hãy tiêm loại vacxin đó qua đường nhỏ mắt, mũi, miệng; sau đó 7-10 ngày nhắc lại bằng cách cho uống hoặc tiêm vacxin Niu-cát-xơn H1 dưới da cánh.
Đối với gà trên 30 ngày tuổi:
Nếu đã tiêm Lasota hoặc IB + ND 1-2 lần, hãy tiêm vacxin cho gà bị bệnh Niu-Cát-Xơn H1 dưới da cánh ngay. Nếu gà chưa tiêm hoặc mới tiêm vacxin Niu-cát-xơn H1, hãy tiêm lại càng sớm càng tốt.
Bước thứ hai
Điều trị cho 100kg gà bằng một trong các phương pháp sau:
Phương pháp 1:
- T.Cúm gia súc: 20g
- T.Colivit: 20g
Super-Vitamin: 20g
Pha thuốc vào 15-20 lít nước để gà uống liên tục trong 3-4 ngày.
Phương pháp 2:
- T.Cúm gia súc: 20g
- T.Avimycin: 20g
Doxyvit Thái: 20g
Pha thuốc vào 15-20 lít nước để gà uống liên tục trong 4-5 ngày.
Phương pháp 3:
- T.Cúm gia súc: 20g
- T.Umgiaca: 20g
Super-Vitamin: 20g
Pha thuốc vào 15-20 lít nước để gà uống liên tục trong 4 ngày.
Lưu ý:
Cần giữ ấm chuồng trại vào mùa đông và thông thoáng vào mùa hè, đảm bảo nền chuồng khô ráo, thức ăn tươi mới và đầy đủ dinh dưỡng.
Cần thực hiện đầy đủ hai bước trên. Đối với những đàn gà còn nhỏ hoặc chưa được tiêm vaccine Lasota 1-2 lần, nếu áp dụng đúng phương pháp trên thì có khả năng cứu sống được hơn 80-85% số gà bị bệnh.
Gà bị bệnh Niu-cát-xơn là một căn bệnh phổ biến và thường gặp ở nhiều trang trại nuôi. Việc phát hiện bệnh càng sớm càng nâng cao hiệu quả điều trị. Vì vậy, để giảm thiểu tổn thất và tỷ lệ tử vong, các chủ trang trại cần thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng bệnh, tiêm phòng đầy đủ và định kỳ xét nghiệm chẩn đoán bệnh trên đàn gà để có thể chủ động trong điều trị.