Bệnh tụ huyết trùng ở gà, còn được gọi là bệnh gà toi, là một căn bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm, có thể gây tử vong cho đàn gà với tỷ lệ cao. Bệnh này có thể phát sinh ở nhiều loại gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng, quạ, chim sẻ, chim sáo, và được nhận biết qua các triệu chứng của viêm xuất huyết ở tổ chức liên kết dưới da và màng niêm mạc, cùng với việc hoại tử gan. Mời bà con tham khảo bài viết của Vuadaga.org để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách điều trị bệnh tụ huyết trùng ở gà.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà là gì?
Đối với các bà con chăn nuôi gà, bệnh tụ huyết trùng ở gà (hay còn gọi là bệnh gà toi) là một căn bệnh truyền nhiễm vô cùng nguy hiểm, có khả năng gây tử vong đàn gà với tỷ lệ cao. Bệnh này có thể phát sinh ở nhiều loại gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng, quạ, chim sẻ, chim sáo, và thường biểu hiện qua hiện tượng viêm xuất huyết ở các tổ chức liên kết dưới da và màng niêm mạc, cùng với tình trạng hoại tử gan.
Bệnh tụ huyết trùng ở gà thường không phát sinh từ đàn gia cầm khi chúng còn dưới 3 tuần tuổi, và tỷ lệ mắc bệnh ở độ tuổi này thường là thấp và không đồng đều. Tuy nhiên, nếu bệnh dịch lan từ bên ngoài vào trong trang trại chăn nuôi, bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi của gà và lây lan rất nhanh trong đàn.
Nguyên nhân gây ra bệnh tụ huyết trùng ở gà
Bệnh tụ huyết trùng ở gà do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra, thường phát triển do ảnh hưởng của các yếu tố gây stress như thời tiết cực đoan, thay đổi đột ngột, môi trường chuồng nuôi kém vệ sinh, thức ăn ôi thiu, sự xuất hiện của nấm mốc, hoặc do tác động của việc vận chuyển xa và thay đổi môi trường sống.
Bệnh có thể lây truyền tự phát hoặc thông qua đường miệng, xâm nhập vào cơ thể của gà qua đường hô hấp, tiêu hóa, vết thương ngoài da, hoặc tiếp xúc với gà bệnh. Mầm bệnh có thể tồn tại ở bụi trong không khí và xuất hiện trong thức ăn và nước uống của đàn gia cầm.
Triệu chứng bệnh tụ huyết trùng ở gà
Thể quá cấp tính
Ở Miền Nam, gà mắc bệnh tụ huyết trùng thường thể hiện ở thể quá cấp tính, hay còn gọi là bệnh “toi”. Những con gà mắc bệnh đầu tiên thường chết đột ngột mà bà con không kịp quan sát triệu chứng. Gà có thể ủ rũ và chết sau 1-2 giờ. Đối với một số con gà lớn, độ tuổi từ 4-5 tháng, có thể chết sau 1 ngày, và biểu hiện bao gồm nhảy xốc lên, lăn ra và giãy.
Thể cấp tính
Đây là dạng thể bệnh phổ biến hơn. Triệu chứng của gà bệnh thường chỉ xuất hiện vài giờ trước khi chết. Gà thường có sốt cao (từ 42 đến 43 độ C), từ chối ăn, lông xù, phát ra chất nhầy và có máu từ miệng, có bọt, và chảy nước. Hơi thở của gà tăng nhanh. Phân của gà trở nên lỏng, có chất nhầy, và ban đầu có màu trắng, sau đó chuyển sang màu xanh lá hoặc màu socola. Mào gà thường trở nên tái tím do tụ máu, thở khó, và cuối cùng gà chết do ngạt.
Thể mãn tính
Thể mãn tính thường ít phát hiện ở các quốc gia nhiệt đới, hoặc có thể xuất hiện vào cuối giai đoạn dịch bệnh. Gà mắc bệnh thể hiện các biểu hiện như sưng phù nề ở mào và yếm, thủy thũng, và các vùng hoại tử dần trở nên cứng lại. Gà trở nên gầy còm, gặp viêm khớp (ở đầu gối, cổ, chân, và đùi), cùng viêm kết mạc mắt và các mô kế cận. Ngoài ra, gà thường gặp tình trạng tiêu chảy, phân có màu vàng. Một số con gà có thể phát hiện triệu chứng thần kinh do viêm màng não mãn tính.
Bệnh tích bệnh tụ huyết trùng ở gà
Thể cấp tính
Trong quá trình phẫu thuật gà, ta thường nhận thấy các dấu hiệu như sưng huyết và xuất huyết dưới da, cũng như ở các phần nội tạng như tim, phổi, và xoang bụng. Các cơ quan tiêu hóa như hầu, diều, và ruột thường chứa nhiều dịch tiết dạng nhầy. Gan thường bị sưng to và có những nốt hoại tử nhỏ. Buồng trứng của gà thường ở trạng thái nang noãn trưởng thành mềm, nhão, và đôi khi có thể bị vỡ, chảy vào xoang bụng gây viêm phúc mạc. Các nang chưa thành thục thường bị sưng huyết.
Thể mãn tính
Gan thường bị sưng to, và bề mặt gan có thể thấy các nốt hoại tử màu trắng xám hoặc vàng nhạt, hình thành thành từng đám dày đặc. Phổi thường tụ máu, có màu nâu sẫm, và có thể chứa dịch viêm màu đỏ nhạt. Phế quản thường có dịch nhầy và sủi bọt màu hồng. Niêm mạc ruột thường tụ máu, với các đám fibrin đỏ che phủ. Các ống dẫn trứng thường sưng to và có màu vàng nhạt. Viêm khớp thường làm khớp sưng to, với bao khớp chứa nhiều dịch màu xám đục. Màng tiếp hợp mắt và mắt thường bị sưng to. Có thể xuất hiện viêm não tủy làm vẹo cổ.
Cách phòng bệnh tụ huyết trùng ở gà
Vệ sinh phòng bệnh
Khi mua gà giống, bà con cần thực hiện cách ly trong vòng 30 ngày trước khi nhập đàn và chú ý theo dõi để phát hiện bệnh nếu có.
Hàng tuần, cần tăng cường vệ sinh chuồng trại bằng cách làm sạch máng ăn và máng uống, đảm bảo nguồn thức ăn và nước uống sạch cho đàn gia cầm. Sử dụng 1 trong 2 chế phẩm sát trùng Pividine hoặc Antivirus-fmb để sát trùng dụng cụ chăn nuôi và chuồng trại.
Cần sát trùng toàn bộ khu vực trang trại 2 – 3 lần/tháng bằng Ultraxide với liều 4-6ml/1 lít nước để đảm bảo môi trường sống sạch sẽ.
Tăng cường sức đề kháng cho gà bằng cách bổ sung vitamin B.complex-c: 5g/1kg thức ăn hoặc Electrolyte: 1g/2 lít nước uống để tăng cường sức đề kháng và chống stress khi môi trường thay đổi. Sử dụng Soramin với liều 1-2mm/lít nước uống để giải độc cho gan và thận. Bổ sung men tiêu hóa giúp gà tiêu hóa thức ăn tốt hơn và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng trong thức ăn.
Phòng bằng vắc xin tụ huyết trùng
Hiện nay, vắc xin vô hoạt khá phổ biến trên thị trường. Ở nước ta, thường sử dụng vắc xin vô hoạt phèn chua được sản xuất trong nước. Tiêm ngừa cho gà từ 25 ngày tuổi trở lên dưới da với liều 1ml/con, miễn dịch khoảng 6 tháng.
Sử dụng kháng sinh
Bà con có thể trộn kháng sinh vào thức ăn hoặc nước uống để phòng bệnh cho đàn gà:
- Tetra-colivit: 2g/1lít nước uống.
- Florfen-b: 4g/1 lít nước uống.
Thuốc đặc trị bệnh tụ huyết trùng ở gà
Khi gà mắc bệnh, bà con sử dụng các loại kháng sinh sau:
- Moxcolis với liều lượng 1g/2lít nước (dùng trong 5 ngày).
- Nexymixvới liều lượng 1g/3lít nước (dùng trong 5 ngày).
- Sultrimix plus với liều lượng 1g/1-2lít nước (dùng trong 5 ngày).
Đồng thời, cần bổ sung chất dinh dưỡng, chất điện giải và vitamin để tăng sức đề kháng cho gà:
- Sử dụng Amilyte hoặc Vitrolyte với liều lượng 1 – 2g/lít nước uống.
- Dùng Soramin hoặc Livercin với liều lượng 1 – 2ml/lít nước uống.
- Pha Zymepro với liều lượng 1g/1 lít nước uống hoặc trộn 100g Pecfectzyme /50kg thức ăn.
Ngoài ra, cho gà uống thêm vitamin K để giảm sự tụ máu và tiếp tục cho gà uống các loại này liên tục trong quá trình điều trị cho đến khi gà hoàn toàn khỏi bệnh.
Sau khi đọc bài viết này, Vuadaga.org hy vọng rằng bạn đã thu thập được nhiều thông tin hữu ích về bệnh gà bị tụ huyết trùng. Chúc bạn áp dụng một cách hiệu quả nhận biết dấu hiệu, phòng tránh, và phương pháp điều trị để bảo vệ đàn gà khỏi căn bệnh này một cách hiệu quả nhất.