Ở Việt Nam, bệnh ORT trên gà đã trở thành một vấn đề phức tạp từ hơn 7 năm trước và cho đến nay, tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu giảm. Tỷ lệ mắc bệnh ở các trang trại chăn nuôi gà có thể lên đến 50 – 100%. Vì vậy, việc hiểu rõ về đặc điểm, nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh ORT là rất quan trọng. Hy vọng thông qua bài viết dưới đây của Vuadaga.org sẽ giúp bà con chăn nuôi có thể nắm được thông tin cần thiết để quản lý và kiểm soát bệnh ORT hiệu quả.
Bệnh ORT trên gà là gì?
Bệnh ORT trên gà là một bệnh hô hấp cấp tính ở gia cầm, được gây ra bởi vi khuẩn Gram-negative có hình que. Bệnh này còn được biết đến với các tên gọi khác như bệnh viêm mũi, viêm khí quản, viêm phổi, viêm túi khí, hoặc bệnh viêm phổi hóa mủ. Nó phổ biến đặc biệt trong gia cầm, đặc biệt là ở gà. Bệnh ORT mang tính nguy hiểm cao và gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho người chăn nuôi, đặc biệt là trong các trại chăn nuôi tập trung, nơi bệnh có thể lây lan nhanh chóng.
Nguyên nhân gây bệnh ORT trên gà
Bệnh ORT trên gà do vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale gây ra, thường xuất hiện vào các mùa đông-xuân, xuân-hè và trong thời kỳ giao mùa. Vi khuẩn này tác động trực tiếp lên đường hô hấp và phổi của gà. Các biểu hiện điển hình của bệnh bao gồm gà khó thở, khẹc, ngáp, ho, chảy nước mắt và mũi, cũng như phôi viêm có mủ và bã đậu hình ống.
Triệu chứng của bệnh ORT trên gà
Khi gà mắc bệnh ORT trên gà, thời gian ủ bệnh ngắn chỉ từ 1-3 ngày. Ở giai đoạn đầu, gà thường có những dấu hiệu hen nhẹ, thở khò khè, và đôi khi có dấu hiệu hắt hơi và vẩy mỏ. Bệnh phát triển rất nhanh, chỉ sau 1-2 ngày, gà đã giảm ăn đáng kể và trở nên ủ rũ, khó thở hơn.
Đặc biệt trong giai đoạn này, bà con có thể quan sát thấy gà phải há mỏ để thở hoặc thở đớp, kèm theo tiếng rít và ngáp. Nguyên nhân của triệu chứng này là do cục mủ trong khí quản và hen phế quản gốc làm tắc nghẽn đường hô hấp của gà, gây khó thở và tăng nguy cơ tử vong.
Tỷ lệ mắc bệnh dao động khoảng 50-100%, tỷ lệ tử vong thường là 5-20%. Bệnh gây thiệt hại nặng nề, làm cho gà trở nên yếu đuối, phát triển chậm, và gà lớn không đồng đều, từ đó tăng chi phí chăn nuôi.
Bệnh thường được kết hợp với các bệnh khác như Newcastle, E.coli, CRD,… làm cho tình trạng của gà trở nên nặng hơn và khó chữa trị.
Bà con thường nhận biết được gà mắc bệnh qua các biểu hiện sau:
- Gà khó thở, rướn cổ để thở, ngáp gió, ho, lắc đầu, vẩy mỏ, và gà có triệu chứng hen khẹc.
- Gà có sốt cao, gầy rụng, thở khò khè và giảm ăn.
- Gà bị chảy nước mắt mũi và sưng mặt.
Bệnh tích của bệnh ORT trên gà
Bệnh tích của gà thường tập trung chủ yếu ở đường hô hấp, trong khi các cơ quan khác thường không thay đổi nhiều. Khi mổ gà mắc bệnh để khám, bà con sẽ thấy phổi bị viêm và có mủ tập trung hoặc lan rộng trên bề mặt, cũng như bên trong khí quản. Hai phế quản gốc có thể chứa mủ nhầy đặc hoặc mủ rắn, phụ thuộc vào giai đoạn và mức độ nặng nhẹ của bệnh.
Túi khí bị viêm, có thể chứa khí bọt và có mủ vàng bên trong. Khí quản thường bình thường hoặc chỉ có một số xung huyết nhẹ, có dịch nhầy trên bề mặt và vẫn giữ màu sắc bình thường.
Cách điều trị bệnh ORT trên gà
Để chữa trị bệnh Ort trên gà, ngoài việc chăm sóc và bổ sung khoáng chất và vitamin tổng hợp, bà con cần chú ý đến điều kiện môi trường trong chuồng trại. Sự thông thoáng và sạch sẽ của không khí trong chuồng cũng như môi trường xung quanh sẽ giúp tăng hiệu quả của quá trình điều trị.
Dưới đây là các phác đồ điều trị có thể được sử dụng nếu gà mắc bệnh Ort:
Phác đồ 1
Bước 1:
Pha hỗn hợp BIO BROMHEXINE WSP + BIO HEPATOL B12 cho gà mắc bệnh Ort uống ngày 2 lần. Phương pháp này giúp làm long đờm và tăng sức đề kháng cho gà. Đồng thời, sử dụng thuốc hạ sốt Paracetamol để giảm sốt nhanh cho gà.
Bước 2:
Ngày 1-3: Tiêm LINSPEC 5/10 + ANAGIN 30% + BIO METASAL (tỷ lệ 1+1+1), mỗi 1ml pha sẽ tiêm cho 0,5 – 1kg thể trọng (tùy kích thước gà).
Ngày 4-5: Cho gà uống hỗn hợp TYLO-DOX EXTRA (Hà Lan) + TRISUL 80/400 WSP (Hà Lan) để giúp gà hồi phục và ngăn chặn sự tái phát của bệnh.
Phác đồ 2
- Pha hỗn hợp 1ml MENTOPIN + 1 lít nước cho gà uống liên tục để giúp gà long đờm.
- Tiêm BIO CEFTRI BACTAM 1ml cho 3-4 kg thể trọng/gà/ngày trong 3 ngày.
- Sau 3 ngày tiêm, cho gà uống TILMICOSIN trong vòng 3-4 ngày liên tục để ngăn chặn sự tái phát của bệnh.
Ngoài ra, bà con cũng có thể bổ sung một số sản phẩm chuyên biệt như Novitech YL, Ascorequil, Renal cleaner để tăng cường sức đề kháng và giải độc gan thận cho gà. Trong trường hợp gà yếu và có biểu hiện xấu, cần tăng cường hỗ trợ điều trị trước khi sử dụng thuốc kháng sinh.
Phương pháp phòng bệnh ORT hiệu quả
Hiện nay, vẫn chưa có vacxin phòng bệnh Ort cho gà, do đó để phòng bệnh hiệu quả, bà con cần chú ý các điều sau:
- Thực hiện an toàn sinh học bằng cách phun thuốc sát trùng định kỳ và đảm bảo việc ra vào chuồng nuôi của đàn gà diễn ra đồng thời.
- Kiểm soát chặt chẽ và quản lý tốt các yếu tố môi trường như mật độ chăn nuôi, nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ lưu thông không khí, bụi bẩn, khí NH3 và dinh dưỡng.
- Tiêm phòng đầy đủ các vacxin phòng bệnh do virus APV, IB, ILT gây ra để hạn chế sự lây lan và giảm tình trạng gà mắc bệnh nặng, từ đó giúp quá trình điều trị đơn giản hơn.
- Trong trường hợp phát hiện biểu hiện của bệnh Ort trên gà, cần phải nhanh chóng cách ly con gà có dấu hiệu bệnh để có thể chữa trị và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.
- Bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng là cách hiệu quả để tăng cường sức đề kháng và sức khỏe cho gà, giúp chúng chống lại bệnh tật một cách hiệu quả hơn.
Gà bị bệnh ORT có ăn được không?
Giống như các bệnh khác, gà mắc bệnh Ort sẽ chứa nhiều virus gây hại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Theo khuyến cáo của Bộ Y Tế, việc không nên tiêu thụ gà bị nhiễm bệnh do vi khuẩn G- gây ra là rất quan trọng. Vì vậy, khi gà bị nhiễm bệnh, cần phải tiến hành việc phân hủy cẩn thận để tránh gây ảnh hưởng đến nguồn nước và môi trường không khí.
Trong quá trình điều trị bệnh, không chỉ quan tâm đến việc chữa bệnh mà còn cần bổ trợ sức khỏe cho toàn bộ đàn gà. Điều này đặc biệt quan trọng để đạt được hiệu quả cao nhất trong quá trình chăm sóc. Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bà con nhận biết và kiểm soát dịch bệnh Ort trên gà một cách hiệu quả nhất.